Początki działalności straży ogniowej w Wadowicach sięgają drugiej połowy XVIII wieku. Za początek zorganizowanej ochrony p/pożarowej należy przyjąć datę 15 czerwca 1785 roku, kiedy na podstawie uchwały zarządu gminy w Wadowicach, znajdującej się w aktach miejskich ujętych w księdze inwentarzowej nr 32 /Kodeksy/, a która została opisana w sprawozdaniu z c.k. gimnazjum w Wadowicach za lata 1905 ? 1907 podaje się m.in., że ?również zorganizowano jakoby straż ogniową?.

    Powołana do życia organizacja podporządkowana była władzy samorządu miejskiego, który w cytowanej uprzednio uchwale zakreślił członkom poszczególnych cechów określone czynności gaśnicze, najbardziej zbliżone do charakteru prowadzonej przez nie działalności rzemieślniczej. I tak poszczególne czynności interwencyjne przy gaszeniu pożarów zostały rozdzielone następująco:

- cech szewski do obsługi osęków,

- cech kuśnierski do podawania wody,

- cech krawiecki,     

- cech sukienniczy do noszenia wody,

- cech garncarski,   

- cech bednarski do siekier.

 Inni nie należący do cechów mieszczanie mieli zająć się burzeniem oraz pilnowaniem wyniesionych rzeczy.

    Straż ogniowa jako organizacja ludzi powołanych do określonego działania, tj. gaszenia, tłumienia, ratowania mienia i w określonej sytuacji /przy pożarze/ w chwili zawiązania się /15.06.1785/ kierowała się wyłącznie wytycznymi samorządu miejskiego. Dopiero w roku następnym w dniu 28 lipca 1786 roku został wydany patent cesarski o policji ogniowej oraz ustawa budowlana, które prawnie i formalnie regulowały całokształt spraw związanych z ochroną p/pożarową miast i miasteczek na terenie całej Austrii, a w tym również i Galicji jako jej części składowej.

    W Polsce ze zorganizowanym ratownictwem od ognia ? jak pisze w referacie na I Sympozjum historyczne Związku OSP w Katowicach prof. dr hab. Józef Ryszard Szaflik ? spotykamy się już w XIV wieku na terenie większych miast. Wadowice do większych miast nie należały , gdyż w chwili podejmowania uchwały o powołaniu straży ogniowej liczyły około 200 nieruchomości i około półtora tysiąca mieszkańców. Jednakże liczni na ówczas rzemieślnicy /26 majstrów tkackich ? Ziemia Wadowicka str. 32/, bednarze, krawcy, kuśnierze, szewcy /tamże/ byli żywotnie zainteresowani sprawami bezpieczeństwa ogniowego miasta, zważywszy na istniejące zagrożenia drewnianego budownictwa tym jakże strasznym żywiołem, traktowanym wówczas jako ?dopust Boży?.

    Wedle obowiązujących od średniowiecza ?porządków ogniowych?, które na terenie miast Polski ustalały zasady walki z pożarami, obrona od ognia spoczywała na wszystkich mieszkańcach danego miasta. Stróż nocny miał obowiązek czuwania nad bezpieczeństwem mieszkańców, a zwłaszcza nad bezpieczeństwem od ognia. Jak pisze J. R. Szaflik w ?Dziejach Ochotniczych Straży Pożarnych? ? każdy dom musiał mieć przepisane przyrządy do zrywania gontowych dachów, naczynia do zalewania i kadzie z wodą. ¦rodki te musiały być niezadowalające, gdyż ojcowie miasta w trosce o zachowanie życia i mienia mieszkańców Wadowic ustanawiają ?nowe porządki ogniowe? na wyższym niejako szczeblu organizacyjnym nawołując przedmiotową Uchwałą ? straż ogniową.

    Wydana w 1786 roku ustawa o policji ogniowej, która ogólnie uporządkowała sprawy ochrony przed ogniem w skali całego cesarstwa, obowiązywała aż przez 105 lat, tj. do czasu wydania dniu 10 lutego 1891 roku nowej ustawy o policji ogniowej. Na bazie tej ustawy w dniu 26 pa¼dziernika 1892 roku na posiedzeniu rady miejskiej zostaje uchwalony Regulamin ogniowy dla miasta Wadowic, który obowiązywał aż do okresu I wojny światowej. Regulamin ten zawierał szereg przepisów dotyczących spraw obrony ogniowej jak i zapobieganiu pożarom /prewencji/.

Według postanowień ogólnych Regulaminu miasto zostało podzielone na 3 dzielnie:

1/ śródmieście z przyległymi ulicami,

2/ przedmieście Gotowizna i Niwy,

3/ przedmieście Zaskawie,

a to celem zapewnienia szybkiego i energicznego ratunku podczas pożaru, tudzież przedsiębrania środków ostrożności od ognia. 

    Zapobieganie pożarom znalazł się na pierwszym planie i cały II rozdział Regulaminu jest tym sprawom poświęcony. Można w nim prześledzić głęboką troskę ojców miasta o sprawy bezpieczeństwa p/pożarowego swego grodu, którzy właścicielom i mieszkańcom miasta wyznaczyli konkretne powinności i zadania w tym zakresie. 

    Wedle § 45 tegoż Regulaminu ?Zwierzchność gminy w porozumieniu z naczelnikiem straży wyda szczegółowy regulamin dla straży ogniowej, określający rozdział czynności pomiędzy osoby należące do niej, sposób czuwania nad bezpieczeństwem rzeczy z pożaru wyratowanych, kierownictwo ratunkiem, porządek pogotowia, dozór nad strażą nocną i nad rekwizytami pożarnemi itp., słowem organizację służby, jej obowiązków i praw?.

    Nie jest nam wiadomym o wydaniu wzmiankowego regulaminu. Być może, iż był on niepotrzebny, gdyż obowiązujący w tym czasie Statut oraz Regulamin służby OSP, która już od 25 lat istniała i działała w naszym mieście, szczegółowo regulował te zadania. Nie wykluczone zresztą jest domniemanie, iż ?Zwierzchność? podjęła stosowną uchwałę, w której OSP została zobligowana do wykonywania postanowień w niej zawartych.

 

Pobierz całą Monografie OSP Wadowice na 125 lecie jednostki: POBIERZ (pdf. - 10.1 MB)

 

Aktualnie członkowie OSP pracują nad uzupełnieniem ostatnich 20 lat działalności naszej jednostki.